KONWENCJA ONZ
W 2012 roku Polska ratyfikowała Konwencję ONZ o prawach osób z niepełnosprawnością. Władze Polski przygotowały sprawozdanie z realizacji Konwencji. Drugie sprawozdanie przygotowuje Rzecznik Praw Obywatelskich, który ma za zadanie monitorowanie wdrażania zapisów Konwencji.
RAPORT ALTERNATYWNY NGO
W tym samym czasie, środowisko organizacji pozarządowych przygotowuje raport alternatywny wobec raportu przygotowanego przez rząd i Rzecznika Praw Obywatelskich. Społeczny raport alternatywny przygotowywany jest przez szerokie forum organizacji pozarządowych związanych ze środowiskiem osób z niepełnosprawnością i współpracujących z nimi ekspertów. Treść raportu będzie szeroko konsultowana, a ostateczna wersja przekazana do Organizacji Narodów Zjednoczonych. Raport alternatywny ma za zadanie odpowiedzieć na pytanie, w jaki sposób zapisy konwencji są wdrażane w Polsce, a w szczególności wskazać, w jakich obszarach nie są wdrażane. Konwencja wskazuje, w jaki sposób mają być wdrażane prawa człowieka w odniesieniu do osób z niepełnosprawnością, a rolą organizacji pozarządowych jest pilnowanie, by zadziałała w Polsce.
Fundacja Instytut Badań i Rozwoju Lokalnego w pełni popiera ideę Społecznego Raportu Alternatywnego.
Autorzy Raportu: http://konwencja.org/autorzy-raportu/
Poniżej opracowanie Damiana Wojciecha Dudały:
ARTYKUŁ 17 – OCHRONA INTEGRALNOŚCI OSOBISTEJ
W Polsce funkcjonuje system ochrony praw pacjenta. Nie ma jednak systemu, który monitoruje realizację praw z uszczegółowieniem praw osób z niepełnosprawnością, zwłaszcza osób z niepełnosprawnością fizyczną i psychiczną.
Kwestię wyrażania przez pacjenta zgody na jakiekolwiek zabiegi medyczne reguluje ustawa z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Dodatkowo niektóre przepisy z ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty przewidują udzielenie świadczeń zdrowotnych za zgodą pacjenta w określonych sytuacjach. Pacjent ma prawo do informacji o swoim stanie zdrowia. Pacjent ma prawo do wyrażenia zgody na udzielenie świadczeń zdrowotnych lub odmowy takiej zgody. Przedstawiciel ustawowy pacjenta całkowicie ubezwłasnowolnionego lub niezdolnego do świadomego wyrażenia zgody, ma prawo do wyrażenia takiej zgody, a w przypadku braku przedstawiciela ustawowego prawo to, w odniesieniu do badania, może wykonać opiekun faktyczny.[1] Zdarzają się jednak sytuacje, kiedy pacjent chory psychicznie lub osoba ubezwłasnowolniona wyrażają sprzeciw wobec określonych działań medycznych, lecz nie są one brane pod uwagę. Są to przypadki incydentalne. Wskazują jednak, że ochrona praw tej grupy pacjentów jest niewystarczająca.
W polskim systemie ochrony praw pacjenta przewiduje się także inne instytucje, które mają w swoich zadaniach ochronę praw pacjenta. Należą do nich Ministerstwo Zdrowia, Narodowy Fundusz Zdrowia, Ministerstwo Sprawiedliwości. Zapisy o ochronie praw pacjentów mieszczą się także w przepisach karnych[2], cywilnych[3] oraz dotyczących służby więziennej[4].
Ustawodawstwo polskie nie dopuszcza do poddania przymusowej sterylizacji lub przymusowej aborcji. Przeprowadzenie tego rodzaju zabiegów wymaga uzyskania zgody pacjenta. W Polsce aborcja jest prawnie zakazana[5]. Przerwanie ciąży może być dokonane przez lekarza wyłącznie w sytuacjach określonych ustawowo. W przypadku małoletniej lub kobiety ubezwłasnowolnionej całkowicie, do dokonania aborcji wymagana jest zgoda przedstawiciela ustawowego na piśmie. W przypadku małoletniej powyżej 13. roku życia wymagana jest także jej pisemna zgoda; jeżeli ma poniżej 13 lat, wymagana jest zgoda sądu opiekuńczego, a małoletnia ma prawo do wyrażenia własnej opinii. W kodeksie karnym znajdziemy także zapis o karze za spowodowanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu w postaci pozbawienia zdolności płodzenia.
AKTY PRAWNE
- [1]Ustawa z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta.
- [2]Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny.
- [3]Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny.
- [4]Ustawa z dnia 9 kwietnia 2010 r. o Służbie Więziennej.
- [5]Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny.