/

Social Media

Zobacz inne nasze serwisy

Magazyn SOC TECH LAB

Czasopismo online o demokracji lokalnej, cyfrowej partycypacji obywatelskiej i civic tech.

Studio SOC TECH LAB

Usługi w zakresie projektowania i wdrażania stron internetowych, projektowania aplikacji mobilnych , audytu dostepności cyfrowej oraz badań UX.
Ochrona Sygnalistów

Sygnalista to osoba fizyczna, która zgłasza lub ujawnia publicznie informację o naruszeniu prawa uzyskaną w kontekście związanym z pracą. Informacja o naruszeniu prawa to informacja, w tym uzasadnione podejrzenie, dotyczące zaistniałego lub potencjalnego naruszenia prawa, do którego doszło lub prawdopodobnie dojdzie w podmiocie prawnym, w którym sygnalista uczestniczył w procesie rekrutacji lub innych negocjacji poprzedzających zawarcie umowy, pracuje lub pracował, lub w innym podmiocie prawnym, z którym sygnalista utrzymuje lub utrzymywał kontakt w kontekści związanym z pracą, lub informacja dotycząca próby ukrycia takiego naruszenia prawa.

Sygnalista zgłasza naruszenia dotyczące:

  1. korupcji;
  2. zamówień publicznych;
  3. usług, produktów i rynków finansowych;
  4. przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu;
  5. bezpieczeństwa produktów i ich zgodności z wymogami;
  6. bezpieczeństwa transportu;
  7. ochrony środowiska;
  8. ochrony radiologicznej i bezpieczeństwa jądrowego;
  9. bezpieczeństwa żywności i pasz;
  10. zdrowia i dobrostanu zwierząt;
  11. zdrowia publicznego;
  12. ochrony konsumentów;
  13. ochrony prywatności i danych osobowych;
  14. bezpieczeństwa sieci i systemów teleinformatycznych;
  15. interesów finansowych Skarbu Państwa Rzeczypospolitej Polskiej, jednostki samorządu terytorialnego oraz Unii Europejskiej;
  16. rynku wewnętrznego Unii Europejskiej, w tym publicznoprawnych zasad konkurencji i pomocy państwa oraz opodatkowania osób prawnych; konstytucyjnych wolności i praw człowieka i obywatela – występujące w stosunkach jednostki z organami władzy publicznej i niezwiązane z dziedzinami wskazanymi w pkt 1–16.
Przez kontekst związany z pracą należy rozumieć przeszłe, obecne lub przyszłe działania związane z wykonywaniem pracy na
podstawie stosunku pracy lub innego stosunku prawnego stanowiącego podstawę świadczenia pracy lub usług lub pełnienia
funkcji w podmiocie prawnym lub na rzecz tego podmiotu lub pełnienia służby w podmiocie prawnym, w ramach, których
uzyskano informację o naruszeniu prawa oraz istnieje możliwość doświadczenia działań odwetowych.

Sygnalistą może być m.in. pracownik, w tym pracownik tymczasowy, osoba ubiegająca się o pracę, wolontariusz, członek organów spółek prawa handlowego, osoba świadcząca pracę na innej podstawie niż stosunek pracy, w tym na podstawie umowy cywilnoprawnej.

Zgłaszający nadużycia dotyczące prawa pracy nie będzie sygnalistą, naruszenie związane z prawem pracy zostały ostatecznie wykreślone z katalogu zgłoszeń. Nie będzie również sygnalistą np. konsument, którego prawa konsumenckie zostały naruszone i który dokonał zgłoszenia do Rzecznika Praw Konsumenta o nierespektowaniu jego praw przez sprzedawcę. Bez kontekstu związanego z pracą nie mamy bowiem do czynienia z sygnalistą w rozumieniu ustawy o ochronie sygnalistów, nawet jeśli zgłoszenie mieści się w katalogu spraw objętych tą ustawą.

Sygnalista może dokonać zgłoszenia wewnętrznego do: lub zgłoszenia zewnętrznego – do Rzecznika Praw Obywatelskich albo organu publicznego. Sygnalista może także dokonać ujawnienia publicznego, a więc podać informację o naruszeniu prawa do wiadomości publicznej np. poprzez media społecznościowe.

Od kiedy sygnaliście przysługuje ochrona?
Sygnalista podlega ochronie już od chwili dokonania zgłoszenia lub ujawnienia publicznego. Wystarczy zgłoszenie o naruszeniu prawa, aby korzystać z ochrony jako sygnalista. Sygnalista nie będzie musiał przy tym uprawdopodabniać, że doszło do naruszenia prawa, ani nie będzie zobowiązany do składania oświadczeń pod rygorem odpowiedzialności karnej za podawanie nieprawdziwych informacji. Warunkiem przyznania ochrony jest uzasadnione przekonanie sygnalisty, że będąca przedmiotem zgłoszenia lub ujawnienia publicznego informacja jest prawdziwa w momencie dokonywania zgłoszenia lub ujawnienia publicznego oraz to, że stanowi informację o naruszeniu prawa.
Czy zgłoszenie zwalnia od
odpowiedzialności karnej?
Ustawa nie zwalnia sygnalisty z odpowiedzialności karnej za
popełniony czyn zabroniony. W tym zakresie stosuje się
wyłącznie przepisy postępowania karnego, a ustawa w
ogóle w te kwestie nie ingeruje. Sąd dokonujący oceny
zachowania sprawcy czynu zabronionego może oczywiście
wziąć pod uwagę dokonanie zgłoszenia sygnalnego. Ale
będzie to tylko i wyłącznie decyzja sądu, podjęta w ramach
swobodnej oceny dowodów.

Działania odwetowe
Działanie odwetowe to bezpośrednie lub pośrednie działanie lub
zaniechanie w kontekście związanym z pracą, które jest spowodowane
zgłoszeniem lub ujawnieniem publicznym i które narusza lub może
naruszyć prawa sygnalisty, wyrządza lub może wyrządzić mu
nieuzasadnioną szkodę, w tym bezpodstawne inicjowanie postępowań
przeciwko sygnaliście.

Działania odwetowe polegają w szczególności na:
1.odmowie nawiązania stosunku pracy;
2.wypowiedzeniu lub rozwiązaniu bez wypowiedzenia stosunku pracy;
3.niezawarciu umowy o pracę na czas określony lub umowy o pracę na
czas nieokreślony po rozwiązaniu umowy o pracę na okres próbny,
niezawarciu kolejnej umowy o pracę na czas określony lub niezawarciu
umowy o pracę na czas nieokreślony po rozwiązaniu umowy o pracę na
czas określony – w przypadku gdy sygnalista miał uzasadnione
oczekiwanie, że zostanie z nim zawarta taka umowa;
4.obniżeniu wysokości wynagrodzenia za pracę;
5.wstrzymaniu awansu albo pominięciu przy awansowaniu;
6.pominięciu przy przyznawaniu innych niż wynagrodzenie świadczeń
związanych z pracą lub obniżeniu wysokości tych świadczeń;
7.przeniesieniu na niższe stanowisko pracy;
8.zawieszeniu w wykonywaniu obowiązków pracowniczych lub
służbowych;
9.przekazaniu innemu pracownikowi dotychczasowych obowiązków
sygnalisty;
10. niekorzystnej zmianie miejsca wykonywania pracy lub rozkładu czasu
pracy;
11. negatywnej ocenie wyników pracy lub negatywnej opinii o pracy;
12. nałożeniu lub zastosowaniu środka dyscyplinarnego, w tym kary
finansowej, lub środka o podobnym charakterze;
13. przymusie, zastraszaniu lub wykluczeniu;
14. mobbingu;
15. dyskryminacji;
16. niekorzystnym lub niesprawiedliwym traktowaniu;
17. wstrzymaniu udziału lub pominięciu przy typowaniu do udziału w
szkoleniach podnoszących kwalifikacje zawodowe;
18. nieuzasadnionym skierowaniu na badania lekarskie, w tym badania
psychiatryczne, chyba że przepisy odrębne przewidują możliwość
skierowania pracownika na takie badania;
19. działaniu zmierzającym do utrudnienia znalezienia w przyszłości pracy
w danym sektorze lub w danej branży na podstawie nieformalnego lub
formalnego porozumienia sektorowego lub branżowego;
20. spowodowaniu straty finansowej, w tym gospodarczej, lub utraty
dochodu;
21. wyrządzeniu innej szkody niematerialnej, w tym naruszeniu dóbr
osobistych, w szczególności dobrego imienia sygnalisty.