W ostatni poniedziałek września br. w Centrum SEKTOR 3 we Wrocławiu odbyło się spotkanie społecznej kandydatki na Rzecznika Praw Obywatelskich – Zuzanny Rudzińskiej-Bluszcz z wrocławskimi organizacjami pozarządowymi. Wydarzenie zostało zorganizowane przez Fundację Instytut Badań i Rozwoju Lokalnego, Fundację Centrum Praw Kobiet – oddział we Wrocławiu oraz Polskie Centrum Mediacji – oddział we Wrocławiu. Społeczną kandydaturę Zuzanny Rudzińskiej-Bluszcz obecnie popiera niemalże 800 organizacji społecznych z całej Polski, w tym także kilkadziesiąt organizacji z Wrocławia.
Podczas spotkania dyskutowano o możliwościach współpracy Rzecznika Praw Obywatelskich z organizacjami pozarządowymi oraz potrzebach regionu dolnośląskiego, a także o tym, co prawa obywatelskie znaczą dla każdego z uczestników. Dyskutowano również o tym, jakie wyzwania stoją przed rzecznikiem w kolejnej kadencji oraz dlaczego zmiany klimatyczne, wydajna ochrona zdrowia i nowoczesna edukacja to fundamenty programu Zuzanny Rudzińskiej-Bluszcz. Spotkanie było tłumaczone na polski język migowy.
Kandydatka o sobie i obecnej sytuacji związanej z kandydaturą
Na początku spotkania Zuzanna Rudzińska-Bluszcz przedstawiła swoje wykształcenie, doświadczenie zawodowe i program, który chciałaby realizować piastując funkcję Rzecznika Praw Obywatelskich. Kandydatka z wykształcenia jest prawniczką. W latach 2015-2020 pełniła rolę koordynatorki ds. strategicznych postępowań sądowych w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich. W imieniu RPO – dr hab. Adama Bodnara, prowadzi sprawy sądowe dotyczące ochrony praw obywatelskich, w szczególności swobody krytykowania rządu, wolności słowa, dostępu do informacji publicznej, wolności zgromadzeń publicznych. Przygotowuje raporty pomocnicze dla Rzecznika na temat standardów przestrzegania praw człowieka oraz reprezentuje Rzecznika przed organami ONZ, takimi jak Komitet Praw Człowieka, Komisja Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych oraz Rada Praw Człowieka.
Jej kandydatura została zgłoszona przez grupę̨ posłów i posłanek Koalicyjnego Klubu Parlamentarnego Lewicy (Razem, Sojusz Lewicy Demokratycznej, Wiosna Roberta Biedronia) oraz grupę̨ posłów i posłanek Klubu Parlamentarnego Koalicja Obywatelska – Platforma Obywatelska, Nowoczesna, Inicjatywa Polska, Zieloni. Niestety, kandydatura Zuzanny Rudzińskiej-Bluszcz podczas głosowania sejmowej Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka 17 września br. została zaopiniowana negatywnie głosami większości – PiS, Solidarnej Polski i Konfederacji. Okazało się jednak, że głosowanie przebiegło nieprawidłowo i powinna być reasumpcja. Jednocześnie PiS złożył wniosek do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie konstytucyjności kadencyjności funkcji Rzecznika – chodzi o zapis ustawy o Rzeczniku Praw Obywatelskich z dnia 15 lipca 1987 r. o Rzeczniku Praw Obywatelskich (Dz. U. z 2020 r., poz. 627) dotyczący art. 3 ust. 6: „Dotychczasowy Rzecznik pełni swoje obowiązki do czasu objęcia stanowiska przez nowego Rzecznika.” Przypomnijmy, że kandydatka została zgłoszona jako jedyna zgodnie z wymaganymi procedurami.
Wniosek do Przewodniczącego Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka ws. wysłuchania przedstawicieli trzeciego sektora
W posiedzeniu sejmowej Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka 17 września br., na której wysłuchano kandydatkę uczestniczyło kilka organizacji pozarządowych, które reprezentowały środowisko NGO popierające kandydaturę Zuzanny Rudzińskiej-Bluszcz. Jednak żadnego z przedstawicieli czy przedstawicielek NGO nie dopuszczono do głosu. Podczas wrocławskiego spotkania Damian Wojciech Dudała z Fundacji Instytut Badań i Rozwoju Lokalnego, zadał pytanie czy jako środowisko NGO nie powinniśmy wnioskować do Przewodniczącego Komisji – Marka Asta o umożliwienie zabrania głosu. Propozycja takiego działania spotkała się z przychylnością uczestników.
Bezpieczeństwo w sieci i propozycja działań
Inne pytanie do kandydatki dotyczyło doświadczenia w zakresie bezpieczeństwa w sieci. Kandydatka opowiedziała o projekcie związanym z patotreściami, przy którym pracowała. W trakcie realizacji projektu przez Okrągły Stół do walki z patotreściami w internecie, powołanym przy Rzeczniku Praw Obywatelskich wypracowano możliwe rozwiązania. Okrągły Stół ma służyć ograniczeniu zjawiska patotreści m.in. poprzez działania edukacyjne kierowane do różnych grup społecznych (dzieci, rodzice) i zawodowych (nauczyciele, organy ścigania, platformy internetowe). Chodziło też o zwrócenie uwagi na konieczność egzekwowania odpowiedzialności prawnej osób tworzących i publikujących patotreści. Jak pokazuje raport – 37% nastolatków w wieku 13-15 lat przyznaje, że oglądało patotreści w internecie. 43% ma z nimi kontakt co najmniej raz w tygodniu. Robią to najczęściej z ciekawości. Dla zdecydowanej większości było to niepokojące doświadczenie. 82% uważa, że tego typu treści powinny być zakazane Z drugiej strony ponad jedna trzecia badanych sądzi, że patotreści pokazują prawdziwe życie.
Zdrowie psychiczne w organizacjach pozarządowych, grupach nieformalnych i druzgocące wyniki badań
Podczas spotkania zwrócono uwagę na zdrowie psychiczne aktywistek, aktywistów i działaczy w organizacjach pozarządowych. Od lutego 2020 r. przy biurze Rzecznika Praw Obywatelskich, we współpracy z Uniwersytetem SWPS i NGO z całej Polski, trwają prace w sześciu grupach roboczych nad różnymi rozwiązaniami dla trzeciego sektora w zakresie m.in.: profilaktyki, edukacji, rozwiązań systemowych, prawnych i finansowych. W połowie 2020 r. powstała we Wrocławiu grupa branżowa ds. profilaktyki i przeciwdziałania kryzysowi psychicznemu. Celem grupy to przede wszystkim poznanie skali problematyki wypalenia zawodowego wśród aktywistek i aktywistów oraz działaczy wrocławskich organizacji pozarządowych i grup nieformalnych. Więcej na ten temat: link. Dodatkowo Raport Najwyższej Izby Kontroli o dostępności lecznictwa psychiatrycznego: link.
Słowo na koniec
Jedyna kandydatka na Rzecznika Praw Obywatelskich bez wątpienia jest osobą z bogatym doświadczeniem zawodowym, a przede wszystkim rozumiejącą potrzeby i specyfikę funkcjonowania różnych grup społecznych, a także mającą wizję funkcji Rzecznika. Jest kandydatką społeczną, popieraną przez kilkaset NGO z całej Polski. A przede wszystkim jest kandydatką niezależną, która w swojej pracy łączy i poszukuje rozwiązań ponad podziałami. Dlatego z całą pewnością należy wesprzeć jej kandydaturę i zachęcać NGO do działania w tym zakresie.
