Work Trend Index Annual Report
Raport Microsoftu „Work Trend Index Annual Report. 2025: The Year the Frontier Firm Is Born” przedstawia nowy paradygmat funkcjonowania organizacji w dobie zaawansowanej AI. W centrum tej zmiany znajduje się koncepcja Frontier Firm – organizacji przyszłości, w której zespoły ludzkie współpracują z agentami AI, redefiniując strukturę pracy, role, kompetencje i modele operacyjne.
Opierając się na badaniu 31 000 pracowników z 31 krajów, danych telemetrycznych z Microsoft 365 i analizie trendów LinkedIn, raport kreśli wizję nadchodzącej dekady pracy opartej na współpracy ludzi z agentami AI.
Analiza danych pokazuje rok 2025 jako punkt zwrotny: 82% liderów uznaje go za kluczowy moment na przedefiniowanie strategii i operacji organizacyjnych. 80% wskazuje, że AI będzie głównym narzędziem do zwiększania wydajności w najbliższych 12-18 miesiącach.
Frontier Firm to pojęcie wprowadzone przez Microsoft oznaczające nowy typ organizacji, definiowane jako „Firma oparta na inteligencji na żądanie (intelligence on tap), zespołach hybrydowych ludzi i agentów AI oraz nowej roli każdego pracownika jako „agent boss” – lidera cyfrowych współpracowników” (str. 3).
Pojęcie „intelligence on tap” oznacza, że AI staje się zasobem dostępnym na żądanie – tanim, skalowalnym i nieograniczonym czasowo. Już teraz 24% firm wdrożyło AI organizacyjnie, a tylko 12% pozostaje w fazie pilotażu.
Model Frontier Firm
Nowa generacja organizacji, która łączy zespoły ludzkie z cyfrowymi agentami, charakteryzuje się trzema fazami adopcji AI:
- AI jako asystent – wspiera ludzi w codziennych zadaniach.
- Zespoły ludzi i agentów – AI przejmuje wybrane procesy pod nadzorem człowieka.
- AI jako wykonawca procesów – ludzie zarządzają agentami, delegując im operacje.
Cechy Frontier Firm
1. Pełna integracja AI:
- AI nie jest dodatkiem – jest podstawą codziennej działalności organizacji.
- Agenci AI automatyzują procesy, analizują dane, podejmują decyzje operacyjne.
2. Zespoły hybrydowe:
- Ludzie i agenci AI pracują razem jako równorzędni członkowie zespołów.
- AI pełni rolę „cyfrowych kolegów”, np. badaczy, analityków, planistów.
3. Nowe metryki zarządzania:
- Tradycyjna struktura organizacyjna zastępowana jest przez Work Chart – strukturę opartą na celach i zadaniach.
- Pojawia się metryka human-agent rati0 – określająca optymalny stosunek ludzi do agentów. Human–agent ratio opisuje ilu agentów AI (czyli inteligentnych systemów działających autonomicznie) przypada na jednego pracownika, oraz jakie zadania realizują ludzie, a jakie AI w ramach zespołów hybrydowych. Chodzi o znalezienie punktu równowagi, w którym AI zwiększa efektywność, ale nie przeciąża człowieka, nie generuje błędów i nie dehumanizuje pracy. (str. 11).
4. Każdy pracownik to tzw. „agent boss”:
- Zarządzanie agentami – nowa kompetencja, tj. delegowanie, trenowanie i nadzorowanie agentów AI. 28% liderów planuje zatrudnienie specjalistów ds. zarządzania agentami.
- Nawet młodsi pracownicy stają się menedżerami agentów od pierwszego dnia pracy.
5. Skalowalność i szybkość działania:
- Firmy te działają szybciej, taniej i efektywniej, bo mogą błyskawicznie skalować moce przerobowe dzięki „cyfrowym pracownikom”.
78% liderów rozważa zatrudnianie na stanowiska skoncentrowane wokół AI (np. AI Trainer, AI Agent Specialist, Chief AI Officer). Frontier Firms już teraz notują wyższą efektywność (71% uznaje swoje firmy za „prosperujące” vs 37% globalnie), większe możliwości rozwoju i mniejsze obawy przed utratą pracy przez AI.
Kluczowe stają się umiejętności iteracyjnej współpracy z AI, projektowania promptów, oceny wyników, a także świadomość etyczna i kompetencje miękkie. 83% liderów sądzi, że AI umożliwi pracownikom podejmowanie bardziej złożonych i strategicznych zadań już na wcześniejszym etapie ich kariery zawodowej.
Transformacja 3 sektora
Sztuczna inteligencja staje się integralnym elementem funkcjonowania biznesu, dlatego także sektor organizacji pozarządowych musi przemyśleć swój model działania. I nie jest to zadanie na kolejne lata, ale na teraz. Bowiem zmiana dokonuje się dziś.
NGO, z natury oparte na misji społecznej, współpracy, elastyczności i często ograniczonych zasobach, znajdują się dziś w punkcie kluczowym. Koncepcja Frontier Firm, przedstawiona w raporcie Microsoftu, może być dla nich inspiracją i szansą na jakościową transformację i zwiększenie wpływu społecznego.
Odwaga osób liderskich i nowa kultura organizacyjna NGO
Zanim jednak NGO zdecyduje się na jakiekolwiek działania, powinno dokonać analizy swojej dojrzałości cyfrowej jako organizacja oraz zdefiniować aktualne potrzeby cyfrowe. Transformacja w stronę Frontier NGO nie zaczyna się od narzędzi, ale od kultury organizacyjnej i odwagi liderów. To przede wszystkim: gotowość do eksperymentowania i porażek, otwartość na nowe role i kompetencje, wsparcie w budowaniu poczucia sensu i sprawczości w czasach automatyzacji, a także redefinicja pojęcia „praca społeczna” – jako współpracy człowieka i sztucznej inteligencji. To nie AI może wypchnąć ludzi z NGO. To NGO, które nie przyjmą nowej roli w ekosystemie AI, mogą zostać zmarginalizowane.
Finansowanie transformacji
Jeśli NGO zdecyduje się na przemodelowanie organizacji pod wdrożenie AI, musi pojawić się pytanie – Jak to wszystko sfinansować? Jednak wdrożenie AI w NGO nie musi oznaczać kosztownej rewolucji technologicznej. Kluczem bowiem będzie np.:
- wykorzystanie istniejących narzędzi (wersji bezpłatnych, open source, dedykowanych wersji dla non-profit),
- partnerstwa z sektorem technologicznym,
- udział w programach grantowych biznesu wspierających innowacje cyfrowe,
- pilotaże z małymi zespołami i iteracyjne skalowanie.
Co warto podkreślić, środki pozyskane w ramach dofinansowania publicznego nie zawsze będą właściwym rozwiązaniem. NGO powinny mieć świadomość, że zakup narzędzi, licencji, albo wdrożenie agenta AI czy zespołu agentów AI, to nie jest jednorazowa płatność. Jeśli nawet NGO pozyska środki na 36 miesięcy.
Kształtowanie kompetencji przyszłości
Jeśli NGO mają stać się Frontier Firms, muszą zainwestować w rozwój kompetencji pracowników. W tym aspekcie bardzo ważny staje się stały rozwój AI literacy, czyli kompetencji sztucznej inteligencji. Jest to zestaw umiejętności i wiedzy pozwalający rozumieć, jak działa AI, jakie ma możliwości, ograniczenia i konsekwencje społeczne. Nie chodzi tu o umiejętność programowania, lecz o świadome, krytyczne i praktyczne korzystanie z AI, w szczególności w codziennej pracy i działalności NGO. Kolejne ważne kompetencje to prompt engineering, czyli umiejętność skutecznego komunikowania się z modelami językowymi oraz umiejętności miękkie – myślenie systemowe, rozwiązywanie problemów, empatia.
Transformacja operacyjna od back-office do misji
W wielu NGO problemem nie jest brak wizji, ale nadmiar pracy operacyjnej, braki kadrowe i rosnące wymagania administracyjne. Zgodnie z modelem Frontier Firm, AI może przejąć najbardziej czasochłonne i powtarzalne zadania, na przykład:
- przygotowywanie raportów projektowych,
- analiza danych z badań i ewaluacji,
- automatyczne tworzenie treści informacyjnych,
- komunikacja z beneficjentami,
- wyszukiwanie i filtrowanie konkursów grantowych.
Pozyskany czas może dać ludziom przestrzeń do tego, by skoncentrować się na budowie relacji z beneficjentami, interesariuszami, nawiązywaniu partnerstw i działaniach terenowych.
Human-Agent Teams
Zespoły NGO mogą zacząć współpracę z AI od prostych narzędzi, m.in.: Bielik, ChatGPT, Gemini, Perplexity, Grok, NotebookLM, PLLuM, ale docelowo mogą stworzyć środowisko współpracy ludzi i agentów. Przykładem takich działań może być:
- Zespół projektowy tworzy koncepcję działań, a agent AI generuje draft wniosku i kalkulację budżetu.
- Doradca zawodowy prowadzi sesję z beneficjentem, a AI podsuwa propozycje ścieżek edukacyjnych na podstawie analizy rynku pracy.
- Zespół pracuje nad kampanią pozyskiwania środków, a agent AI analizuje dane z CRM, identyfikuje darczyńców o wysokim potencjale, generuje listy segmentacyjne oraz personalizuje komunikaty (np. e-maile, SMS-y).
- Zespół prawny monitoruje proces legislacyjny dotyczący praw osób z niepełnosprawnościami, a agent AI codziennie skanuje strony rządowe, biuletyny, portale sejmowe i inne wskazane strony, generuje alerty i streszczenia projektów ustaw, nowych propozycji zmian legislacyjnych czy opinii prawnych.
- Zespół edukacyjny prowadzi cykl warsztatów z edukacji klimatycznej, a agent AI współtworzy prezentacje, quizy i zadania na podstawie aktualnych danych np. IPCC.
- Organizacja prowadzi badania społeczne (wywiady pogłębione, FGI, ankiety, desk research), a agent AI przetwarza i koduje odpowiedzi, tworzy mapy tematów, wyciąga kluczowe cytaty i opracowuje rekomendacje.
Agent boss w NGO
Tradycyjna rola osoby liderskiej NGO (koordynator, dyrektor programowy, prezes zarządu) musi ewoluować. Frontier Firm wprowadza nową kategorię – agent boss – osoby, która zarządza nie tylko ludźmi, ale i cyfrowymi pracownikami.
W praktyce oznacza to konieczność nowych umiejętności:
- umiejętność delegowania zadań agentom AI,
- monitorowanie jakości ich pracy,
- uczenie się promptowania i rozumienia logiki działania modeli,
- czuwanie nad etyką, przejrzystością i inkluzywnością używanych technologii.
Work Chart – elastyczna struktura zadaniowa
NGO z natury działają zadaniowo i projektowo, co jest bliskie modelowi Work Chart. Zamiast sztywnego podziału na działy, jak w korporacjach czy urzędach, powstają zespoły wokół konkretnych celów.
Etyka, zaufanie i transparentność
Sektor NGO ma szczególną odpowiedzialność za etyczne stosowanie AI. Frontier Firm w sektorze społecznym musi przede wszystkim:
- jasno komunikować, kiedy rozmawiamy z agentem, a kiedy z człowiekiem. Dlatego, jak wskazuje prof. D. Jemielniak z Akademii Leona Koźmińskiego – „Potrzebujemy czwartego prawa robotyki, by AI nie podszywała się pod człowieka”. Zakaz podszywania się AI pod człowieka może się okazać jednym z kluczowych elementów przywrócenia przejrzystości i zaufania w erze deepfake’ów i generatywnych modeli językowych;
- dokumentować sposób działania i ograniczenia modeli;
- zapewniać mechanizmy sprzeciwu, korekty i informacji zwrotnej dla użytkowników;
- dbać o reprezentację różnych grup w danych treningowych i logice modeli.
NGO, które odważą się wejść na ścieżkę hybrydowej współpracy człowieka i sztucznej inteligencji, mogą stać się bardziej wpływowe, odporne i inkluzywne. Transformacja ta nie musi oznaczać rezygnacji z wartości – wręcz przeciwnie. Może stać się sposobem na ich wzmocnienie i lepsze odpowiadanie na złożone wyzwania społeczne. W erze AI, przyszłość należy do tych, którzy potrafią zbudować zespół człowiek – maszyna, a nie tylko zespół ludzi. NGO mogą, i powinny, być wśród liderów tej zmiany.
Autor: Damian Wojciech Dudała