Lokalnie, razem i skutecznie

26 kwietnia 2021 r. odbyło się seminarium, podczas którego nastąpiła premiera publikacji pn. „Metoda animacji społeczności lokalnych na rzecz dobra wspólnego. Teoria i praktyka” oraz omówienie wyników badań dotyczących jej skuteczności. Seminarium odbyło się w ramach programu Lokalne Partnerstwa PAFW. Z kolei Lokalne Partnerstwa PAFW są programem Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności, który jest realizowany przez Akademię Rozwoju Filantropii w Polsce.

Dobro wspólne wyróżnikiem metody animacji

Jak piszą autorzy publikacji, głównym elementem i wyróżnikiem metody animacji stało się „dobro wspólne”. Stanowi ono cel i siłę napędową działań społeczności lokalnej. Poza dobrem wspólnym metoda opiera się na czterech innych fundamentach: diagnozie społeczności lokalnej, wspólnej wizji, partnerstwie lokalnym oraz korzyściach społecznych. Diagnoza pozwala określić potrzeby i potencjał społeczności, a to daje możliwość sformułowania wspólnej wizji, która łączy mieszkańców i pozwala zbudować partnerstwo lokalne, złożone z instytucji, firm, organizacji i osób, które chcą tę wizję realizować. Partnerstwo konkretyzuje swoje działania na określonym dobru wspólnym, wynikającym ze wspólnej wizji. Te działania mają w konsekwencji nie tylko umacniać dobro wspólne, lecz także przynosić korzyści dla mieszkańców i całej społeczności.

Fundamenty metody

1. Diagnoza społeczności lokalnej, czyli rozpoznanie potrzeb i potencjału społeczności lokalnej, to punkt wyjścia do dalszych działań, a także ich punkt odniesienia, długofalowy cel prowadzonych działań. 
2. Wspólna wizja, która powstaje na podstawie rozpoznanych potrzeb mieszkańców. Ma ona za zadanie jednoczyć mieszkańców i budować realną wspólnotę, poprzez łączenie oczekiwań.
3. Partnerstwo jako podstawowy sposób realizacji wspólnej wizji oparty na współdziałaniu mieszkańców i instytucji samorządowych, organizacji pozarządowych, przedsiębiorców, mediów, liderów lokalnych.
4. Dobro wspólne ujęte jako wspólne cele, które stawia przed sobą partnerstwo lokalne, i sposób ich realizacji. Dobro to jest własnością całej wspólnoty, wszystkich mieszkańców. Każdy powinien mieć prawo do korzystania z tego dobra.
5. Korzyści społeczne jako owoce działań partnerstwa lokalnego. Perspektywę tych korzyści wyznaczają rozpoznane potrzeby i możliwości społeczności, wspólna wizja i cele. Korzyści powinna odnosić zarówno cała społeczność, jak i każdy z jej mieszkańców.

Skuteczność metody

Autorzy twierdzą, iż skuteczne są te organizacje pozarządowe, firmy, samorządy i inne podmioty, które działają lokalnie i razem. Nie bez znaczenia jest także misja programu „Lokalne Partnerstwa Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności”. Poprzez doświadczenie w realizacji projektów w całej Polsce została wypracowana autorska metoda animacji na rzecz dobra wspólnego. Jej skuteczność została potwierdzona w badaniach zespołu Uniwersytetu Warszawskiego. Na podstawie wyników przeprowadzonych badań można stwierdzić, że metoda umożliwia w praktyce:

• pobudzanie aktywności mieszkańców oraz instytucji i organizacji działających w społeczności lokalnej,
• budowanie trwałych wzajemnych relacji między nimi,
• zakorzenianie w społecznościach lokalnych pojęcia dobra wspólnego,
• integrowanie społeczności lokalnej, koncentrowanie jej działań na dobru wspólnym,
• edukację obywatelską, zakorzenianie w mieszkańcach zasad solidarności, wzajemności, otwartości, pomocniczości, a także poczucia współodpowiedzialności za lokalną społeczność,
• racjonalne wykorzystanie lokalnych zasobów do realizacji wspólnych działań.

Natomiast w dłuższej perspektywie stosowanie metody przyczynia się do:

• wzmocnienia lokalnego kapitału społecznego,
• budowania lokalnego społeczeństwa obywatelskiego,
• rozwoju społeczności lokalnej,
• podniesienia poziomu i jakości życia mieszkańców.

Debata

W drugiej części seminarium odbyła się debata z udziałem przedstawicieli organizacji pozarządowych i samorządu, realizujących projekty w programie Lokalne Partnerstwa PAFW – I. Gadaj, prezes Biłgorajskiego Funduszu Lokalnego, P. Jaśkiewicz z Politechniki Koszalińskiej, prezes Fundacji Nauka dla Środowiska, K. Zacharzewski, burmistrz Złocieńca, oraz T. Schimanek, ekspert Akademii Rozwoju Filantropii w Polsce. Goście zaprezentowali swoje refleksje dotyczące realizacji projektów partnerskich, m.in. w trudnym dla organizacji pozarządowych czasie pandemii.

Publikacja Metoda animacji społeczności lokalnych na rzecz dobra wspólnego. Teoria i praktyka.

Działania FIBiRL

Filozofia działania naszej Fundacji jest bardzo zbliżona do zaprezentowanej metody animacji społeczności lokalnej. Nasza Fundacja została założona w 2014 r. przez mieszkańców osiedli Bartoszowice, Biskupin i Sępolno z Wielkiej Wyspy we Wrocławiu z inicjatywy lidera i fundatora Damiana Wojciech Dudały. W toku rozwoju Fundacji zwróciliśmy szczególną uwagę na identyfikację kapitału społecznego społeczności lokalnej. Organizowaliśmy i organizujemy spotkania mieszkańców, dyskusje osiedlowe, spacery badawcze, nie tylko po to, aby identyfikować potrzeby mieszkańców, ale także wspólnie szukać rozwiązań. Dlatego też realizujemy takie projekty, które opierają się na metodologii: 1. Idea FIX, 2. Laboratorium pomysłów, 3. Rozwiązanie, 4. Zmiana. W 2020 r. zrealizowaliśmy Diagnozę Społeczną Wielkiej Wyspy 2020, w której wypowiedziało się 418 mieszkańców. Umożliwia nam to tworzenie rozwiązań społecznych wspólnie z mieszkańcami, które razem testujemy i wdrażamy.

Zdjęcie: Zasoby własne FIBiRL. Wszelkie praw zastrzeżone.